Prawo dla rowerzystów

Czy tego chcemy, czy nie, poruszając się rowerem, jesteśmy uczestnikami ruchu drogowego, a co za tym idzie, musimy stosować się do ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, zwanej potocznie Kodeksem Drogowym. Na początek wyjaśnijmy sobie tzw. „podstawy prawne”. 20 czerwca 1997 roku została opublikowana ustawa „Prawo o ruchu drogowym”, regularnie następnie aktualizowana w Dziennikach Ustaw. Po kilku latach zmian było już tak dużo (niektóre paragrafy potrafiły się kilkakrotnie zmienić), że konieczne było opublikowanie tzw. „tekstu jednolitego”. 4 kwietnia 2003 roku w Dzienniku Ustaw nr 58, pozycja 515, zamieszczono obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 marca 2003 r. „w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o ruchu drogowym”. ”w „jednolity tekst” wraz z późniejszymi zmianami (do stycznia 2005 było ich 15…) obowiązuje nas wszystkich. Uff… tyle tytułem wstępu.

Kodeks drogowy

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, każdy rowerzysta, z punktu widzenia prawa, jest takim samym użytkownikiem drogi jak kierowca samochodu. W związku z tym obowiązuje go znajomość Kodeksu Drogowego. Dawniej, kiedy każdy rowerzysta musiał wejść w posiadanie Karty Rowerowej, poznawał przepisy podczas specjalnych kursów. Dziś, gdy tylko osoby poniżej 18. roku życia muszą uzyskać taki dokument, znajomość Kodeksu jest niestety słaba.

Czerwone „mrugacze”

Prawo dotyczące możliwości używania lampek zmieniało się kilkakrotnie, dla nas ważne jest w tej chwili, że z tyłu możemy używać popularnych, diodowych, mrugających lampek. Nie dotyczy to już jednak przedniego światła (wszystko zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44, poz. 432).

Jazda rowerem po chodniku

Do iluż gorących dyskusji dochodziło na temat bezpieczeństwa jazdy rowerem po ruchliwych ulicach w mieście. Nie dziwi to, gdy weźmiemy pod uwagę fakt poruszania się w mieście niektórych pojazdów z prędkością 70-80 km/h. 1 stycznia 2002 roku Kodeks Drogowy zmienił się na korzyść rowerzystów i odtąd, zgodnie z Art. 33., rowerzysta może wyjątkowo korzystać z chodnika dla pieszych (nawet jeśli nie ma pozwalających na to znaków) w takim przypadku, gdy brak jest drogi (ścieżki) dla rowerów oraz na drodze (szosie) dozwolony jest ruch pojazdów samochodowych z prędkością większą niż 50 km/h. Jednym słowem, jeśli w mieście jest jezdnia, przy której stoi znak ograniczenia prędkości do 60 km/h (lub większej), co faktycznie podwyższa standardowo dozwoloną prędkość 50 km/h, możemy korzystać z chodnika. Dodatkowy zapis wspomina jeszcze, że szerokość chodnika musi wynosić co najmniej 2 m. Oczywiste jest, że zawsze i bezwzględnie musimy ustępować miejsca pieszym.

Rowerem na rauszu…

To już nie są plotki. Media parokrotnie informowały o przypadkach odbierania prawa jazdy (i kierowania sprawy do sądu) osobom, które jechały rowerem po spożyciu alkoholu. Dlaczego? W myśl nowelizacji Kodeksu Karnego z dnia 14 kwietnia 2000 roku przestępcą jest zatrzymany przez policję kierowca, u którego zawartość alkoholu we krwi przekroczyła 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dcm3 wydychanego powietrza przekroczyła 0,25 mg. Grozi za to proces sądowy, grzywna i kara więzienia, nawet do dwóch lat. Przy wymierzaniu kary sąd będzie się kierował okolicznościami sprawy, co oznacza np. stopniem nietrzeźwości czy stwarzanego zagrożenia. Sąd może także zdecydować o podaniu wyroku do publicznej wiadomości. Rowerzysta w myśl przepisów Kodeksu Drogowego jest kierującym i prawo dotyczy go w takim samym stopniu, jak kierowcę samochodu czy motocykla.

Mandaty

Przygotowaliśmy nowy, obowiązujący od 2004 r., taryfikator mandatów dla wykroczeń związanych z rowerzystami. Z nim powinniście się zapoznać, tak na wszelki wypadek… Na przykład, żeby zwiększyć motywację przestrzegania przepisów?

Najważniejsze artykuły prawne dotyczące rowerzystów

Dział I
Przepisy ogólne

Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) „droga” – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; 5) „droga dla rowerów” – drogę lub jej część przeznaczoną do ruchu rowerów jednośladowych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi. 12) „przejazd dla rowerzystów” – powierzchnię jezdni lub torowiska przeznaczoną do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi; 18) „pieszy” – osobę znajdującą się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej; 47) „rower” – pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem;

Dział II
Ruch drogowy

Rozdział 2. Ruch pieszych Art. 11. 4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi. Rozdział 3. Ruch pojazdów Oddział 1. Zasady ogólne Art. 16. 5. Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych. Oddział 2. Włączanie się do ruchu Art. 17. 1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się nie wynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu: 1) na drogę z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi nie będącej drogą publiczną oraz ze strefy zamieszkania, 2) na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej, 3) na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych 3a) na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów, Oddział 7. Przecinanie się kierunków ruchu Art. 27. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe. 3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę (ścieżkę) dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi. 4. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany. Oddział 10. Ruch pojazdów w kolumnie Art. 32. 1. Liczba pojazdów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekraczać: 1) samochodów osobowych, motorowerów lub motocykli – 10, 2) rowerów jednośladowych – 15, 3) pozostałych pojazdów – 5. 6. Zabrania się wjeżdżania między jadące w kolumnie rowery jednośladowe oraz pojazdy, o których mowa w ust. 5. Oddział 11. Przepisy dodatkowe o ruchu rowerów, motorowerów oraz pojazdów zaprzęgowych Art. 33. 1. Kierujący rowerem jednośladowym jest obowiązany korzystać z drogi dla rowerów lub z drogi dla rowerów i pieszych. Kierujący rowerem korzystając z drogi dla rowerów i pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym. 1a. W razie braku drogi dla rowerów lub drogi dla rowerów i pieszych kierujący rowerem jednośladowym jest obowiązany korzystać z pobocza, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 5, a jeżeli nie jest to możliwe – z jezdni. 2. Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, pod warunkiem że jest ono umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę. 3. Kierującemu rowerem lub motorowerem zabrania się: 1) jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, 2) jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach, 3) czepiania się pojazdów. 4. Na przejeździe dla rowerzystów, kierującemu rowerem zabrania się: 1) wjeżdżania bezpośrednio przed jadący pojazd, 2) zwalniania lub zatrzymywania się bez uzasadnionej przyczyny. 5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego rowerem jednośladowym, jest dozwolone wyjątkowo, gdy: 1. opiekuje się on osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem, lub 2. szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów dozwolony jest z prędkością większą niż 50km/h, wynosi co najmniej 2 m i brak jest wydzielonej drogi dla rowerów. Rozdział 4. Ruch zwierząt Art. 37. 4. Zabrania się: 5) zajmowania przez zwierzęta więcej niż prawej połowy jezdni albo drogi (ścieżki) dla pieszych lub rowerzystów. Rozdział 5. Porządek i bezpieczeństwo ruchu na drogach Oddział 1 Przepisy porządkowe Art. 45. 1. Zabrania się: 1) kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu; 2. Kierującemu pojazdem zabrania się: 2) przewożenia osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba że jest przewożona w bocznym wózku, Art. 47. 1. Dopuszcza się zatrzymanie lub postój na chodniku kołami jednego boku lub przedniej osi pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t, pod warunkiem że: 2) szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, że nie utrudnia im ruchu i jest nie mniejsza niż 1,5 m; 2. Dopuszcza się, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 pkt 2, zatrzymanie lub postój na chodniku przy krawędzi jezdni całego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru lub roweru. Inny pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 2,5 t może być w całości umieszczony na chodniku tylko w miejscu wyznaczonym odpowiednimi znakami drogowymi. Art. 49. 1. Zabrania się zatrzymania pojazdu: 2) na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów oraz w odległości mniejszej niż 10 m przed tym przejściem lub przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu zakaz ten obowiązuje także za tym przejściem lub przejazdem, 11) na drodze dla rowerów. Oddział 4. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym Art. 62. 4a. Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów – 22 m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z: 1) pojazdu samochodowego i naczepy, których długość nie może przekraczać 16,5 m; 2) motocykla i przyczepy, motoroweru lub roweru i przyczepy, którego długość nie może przekraczać 4 m.

Dział IV
Kierujący

Rozdział 1. Uprawnienia do kierowania Art. 87. 3. Nie wymaga się uprawnienia do: 1) kierowania rowerem, motorowerem lub pojazdem zaprzęgowym od osoby, która ukończyła 18 lat, Art. 96. 1. Dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania przez osobę, która nie ukończyła 18 lat: 1) rowerem – jest karta rowerowa, motorowerowa lub prawo jazdy, 2) motorowerem – jest karta motorowerowa lub prawo jazdy, 3) pojazdem zaprzęgowym – jest prawo jazdy, karta motorowerowa lub rowerowa, jeżeli osoba uprawniona ukończyła 15 lat. 2. Kartę rowerową lub motorowerową może uzyskać osoba, która wykazała się niezbędnymi kwalifikacjami i osiągnęła wymagany wiek: 10 lat w przypadku karty rowerowej i 13 lat w przypadku karty motorowerowej. 3. Kierować rowerem wieloosobowym oraz przewozić na rowerze inną osobę może osoba, która ukończyła 17 lat, a kierować po jezdni wózkiem inwalidzkim poruszanym siłą mięśni kierującego – osoba, która ukończyła 13 lat. Art. 97. 1. Dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się, a w uzasadnionych przypadkach – właściwy ze względu na miejsce czasowego pobytu, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Kartę rowerową wydaje nieodpłatnie dyrektor szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej oraz szkoły ponadpodstawowej. Art. 98. 4. W razie utraty lub zniszczenia karty rowerowej lub motorowerowej wtórniki tych dokumentów wydaje organ, który je wydał. Rozdział 2. Szkolenie i egzaminowanie Art. 109. 4. Sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegającej się o kartę rowerową lub motorowerową dokonują: 1. nauczyciel wychowania komunikacyjnego uprawniony przez dyrektora szkoły, 2. policjant posiadający specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego, 3. egzaminator.