Tekst: lek. med. Bartosz Ćwiąkała

Urazy cewki moczowej nie należą do najczęstszych kontuzji kolarskich, ale specyfika jazdy na rowerze niewątpliwie zwiększa ryzyko ich wystąpienia. Wbrew powszechnemu mniemaniu to nie siodełko roweru jest główną przyczyną podrażnień cewki moczowej, ale jej interakcje ze strojem kolarskim, a w bardziej dramatycznych chwilach także z twardymi elementami roweru, jak rama i kierownica. Z powodu różnic anatomicznych panowie i panie cierpią w odmienny sposób. Cewka moczowa u kobiet – m.in. ze względu na niewielką długość – nie jest zbyt podatna na uszkodzenia mechaniczne. Paniom zdecydowanie częściej zdarzają się za to infekcje cewki i pęcherza moczowego.

W imadle

Z klinicznego punktu widzenia u mężczyzn wyróżnia się przedni odcinek cewki moczowej, który przebiega w obrębie prącia i jego nasady, oraz odcinek tylny, przenikający prostatę i uchodzący do pęcherza moczowego. Przedni odcinek cewki moczowej ulega uszkodzeniom najczęściej wskutek upadku okrakiem na ramę roweru i przygniecenia prącia do spojenia łonowego. Uraz cewki może przyjąć postać stłuczenia lub naderwania jej ściany. Oprócz obrzęku i krwiaka prącia może pojawić się krwisty wyciek z cewki, a niekiedy zatrzymanie moczu. Takie objawy powinny skłonić do pilnej konsultacji urologicznej. W przypadku uszkodzenia ściany cewki i braku odpowiedniego leczenia może w przyszłości dojść do zwężenia cewki wskutek jej bliznowacenia i kłopotów przy oddawaniu moczu. Na szczęście większość spotkań z ramą, mimo że bolesnych, nie ma poważnych konsekwencji. W przypadku dotkliwego stłuczenia okolic krocza zaleca się okład z lodu, odpoczynek i lek przeciwbólowy. Mniej spektakularne, chociaż dokuczliwe, są urazy wywołane przewlekłym drażnieniem mechanicznym (pedałowanie i tarcie o spodenki). Źle dopasowany ubiór lub praktykowane niekiedy w chłodne dni zakładanie kilku warstw odzieży na dolne partie ciała może nasilać ryzyko uszkodzenia cewki moczowej. Podrażniona błona śluzowa cewki wywołuje przejściowy dyskomfort przy oddawaniu moczu i może być źródłem krwisto-śluzowej wydzieliny na bieliźnie. Urazy tylnego odcinka cewki moczowej towarzyszą najczęściej poważnym urazom miednicy, np. złamaniu kości łonowych w wypadkach komunikacyjnych. Występujące wtedy zwykle krwawienie z cewki moczowej lub zatrzymanie moczu wymagają bezwzględnie pomocy urologicznej.

Pęcherz i okolice

Intensywna jazda, szczególnie na nieodpowiednim siodełku i w sportowej, nisko pochylonej pozycji, może wywoływać u kobiet podrażnienie i obrzęk warg sromowych. Mimo że nie niesie to ryzyka szczególnie poważnych powikłań, to przez pewien czas może skutecznie zniechęcić do roweru. Na szczęście standardem staje się uwzględnianie przez producentów siodełek różnic anatomicznych między płciami. Wiele pań będzie miło zaskoczonych komfortem, jaki oferują dedykowane specjalnie dla nich siodła. Dopasowane siedzisko zmniejsza też ucisk nerwów sromowych, który skutkuje pogorszeniem czucia powierzchniowego w okolicy krocza i (wg niektórych badań) przejściowym osłabieniem potencji u mężczyzn. Ucisk i wielokrotne uderzenia okolicy krocza o siodełko mogą podrażniać mięsień wypieracz pęcherza moczowego. W konsekwencji przez pewien czas może być odczuwalne opóźnienie w inicjacji oddawania moczu mimo parcia, zmniejszenie strumienia moczu, częstsze oddawanie moczu w nocy, a także mimowolne kroplowe wyciekanie moczu z cewki po oddaniu moczu. Objawy te przypominają dolegliwości towarzyszące przerostowi gruczołu krokowego (prostaty). Starsi kolarze ze zdiagnozowanym przerostem gruczołu krokowego mogą po jeździe odczuwać nasilenie objawów swojej przypadłości. Warto wspomnieć, że po dłuższej jeździe nie powinni oni przez 1-2 dni oznaczać markera chorób prostaty PSA, ponieważ jego stężenie może przez ten czas być istotnie podwyższone. Zmniejszony przepływ moczu przez cewkę w trakcie wielogodzinnego pedałowania sprzyja także jej infekcjom. Do głównych objawów stanu zapalnego należy pieczenie przy oddawaniu moczu i częstomocz. Zapalenia cewki u mężczyzn często ulegają samoistnemu, szybkiemu wyleczeniu, zanim dojdzie do inwazji bakterii do pęcherza moczowego. Jego zapalenie znacznie częściej rozwija się u kobiet. Do wymienionych objawów dołącza się wtedy m.in. bolesne parcie na pęcherz, bóle podbrzusza, a niekiedy krwiste zabarwienie moczu. Przy braku dodatkowych obciążeń chorobowych można, nie zwlekając, zastosować np. dostępną bez recepty furaginę lub w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem. Do podrażnień pęcherza i infekcji dolnych dróg moczowych predysponuje jazda z wypełnionym pęcherzem moczowym, dlatego należy znaleźć chwilkę na jego opróżnienie. Będzie się nam podróżowało przyjemniej i zdrowiej.