Tekst: lek. med. Bartosz Ćwiąkała

Osoby uprawiające sport są wyjątkowo narażone na różnorodne problemy skórne z powodu większego narażenia na szereg czynników drażniących, często specyficznych dla danej dyscypliny. Mogą one mieć charakter fizyczny (np. tarcie, wzmożona wilgotność i temperatura), chemiczny (substancje drażniące, alergizujące) oraz biologiczny (chorobotwórcze bakterie, grzyby, wirusy). Nawet pospolite schorzenia dermatologiczne mogą być źródłem nasilonych dolegliwości i wpływać istotnie na zdolność do współzawodnictwa. Do najczęstszych należą infekcje skóry wywołane przez dermatofity. Nazwą tą określa się mikroskopijne grzyby, które upodobały sobie jako źródło pokarmu keratynę, białko obficie występujące w naszym naskórku, włosach i paznokciach.

Grzybica stóp jest u sportowców tak częsta, że jej synonimem stało się określenie „stopa atlety”. Zmiany skórne najczęściej lokalizują się między palcami stóp, szczególnie między III i IV oraz IV i V palcem. Bardzo często współistnieje z grzybicą paznokci. Oprócz występującego świądu skóra przestrzeni międzypalcowych zaczyna się łuszczyć, przyjmuje białawą barwę, ma tendencję do pękania. Grzybica stóp może też przyjąć postać drobnych pęcherzyków z towarzyszącym im wysiękiem, zaczerwienieniem i złuszczaniem skóry. Takie zmiany lokalizują się nie tylko na palcach stóp, ale też podeszwowej powierzchni stopy. Nieleczona grzybica może rozprzestrzeniać się na inne okolice ciała, a ponadto nasilać potliwość stóp i sprzyjać powstawaniu nieprzyjemnego zapachu. Grzybica skóry gładkiej często przyjmuje postać pierścieniowatych wykwitów, gdzie zaczerwienienie, drobne pęcherzyki i zapalne grudki lokalizują się na obwodzie zmian, a skóra w ich centrum sprawia wrażenie prawidłowej. Choroba może umiejscowić się w dowolnej nieowłosionej okolicy ciała. Grzybica pachwin występuje częściej u mężczyzn i daje o sobie znać uporczywym świądem. W fałdach pachwinowych i na wewnętrznej powierzchni ud widoczny jest rumień z łuszczącym się naskórkiem. Najczęściej źródłem infekcji pachwin jest współistniejąca grzybica stóp i paznokci.

Specyfika jazdy na rowerze zwiększa ryzyko stosunkowo rzadkiej w innych warunkach grzybicy rąk. Sprzyja jej używanie rękawiczek, związana z poceniem wysoka wilgotność i długotrwałe tarcie chwytu kierownicy. Wykwity przypominają te w grzybicy stóp. Grzybica paznokci rozwija się powoli i praktycznie nie daje żadnych dolegliwości. Niepokój wzbudza głównie brzydki wygląd paznokcia – pogrubienie i kruchość płytki paznokciowej, jej białawe lub żółtawe zabarwienie, nierówna powierzchnia. Szczególnie w ciepłej porze roku wiele osób zauważa na swoich ramionach, klatce piersiowej i grzbiecie liczne, jaśniejsze niż otaczająca skóra plamki. One także są związane z infekcją grzybiczą, znaną jako łupież pstry. Wywołujący go mikroorganizm hamuje gromadzenie naturalnego barwnika skóry, co powoduje, że skóra opala się nierównomiernie. Rezerwuarem zarazka może być skóra głowy i włosy, dlatego oprócz leczenia widocznych ognisk zaleca się okresowe umycie włosów szamponem przeciwgrzybicznym lub stosowanie ogólnie działających leków doustnych. Do przeniesienia infekcji może dojść, jeśli używamy pożyczonego kasku lub innych nakryć głowy.

Grzybica skóry i paznokci wymaga swoistego leczenia za pomocą odpowiednich środków farmakologicznych. Domowe sposoby, polegające np. na długotrwałym moczeniu nóg w wodzie lub innych zabiegach higienicznych, mogą nawet zaostrzyć objawy, ponieważ ciepło i wysoka wilgotność sprzyjają rozprzestrzenianiu się zmian skórnych. Pojedyncze lub niezbyt rozległe wykwity grzybicze mogą być skutecznie leczone za pomocą dostępnych bez recepty kremów, maści, żelów i aerozolów ze środkiem przeciwgrzybicznym na skórę lub lakierów leczniczych w przypadku zajęcia pojedynczych płytek paznokciowych. Jeśli mamy do czynienia z mnogą lokalizacją (wiele przestrzeni międzypalcowych lub paznokci) albo zajęciem dużego obszaru skóry, należy zastosować też leczenie ogólne po uprzedniej konsultacji lekarskiej. W przypadku infekcji skóry skuteczna może być nawet jednorazowa aplikacja specjalnych preparatów tworzących długo utrzymujący się film uwalniający lek. Często jednak konieczna jest co najmniej kilkudniowa kuracja. W przypadku grzybicy paznokci rąk leczenie wydłuża się do co najmniej 1-2 miesięcy, a gdy zajęte są paznokcie stóp, nawet do 3-6 miesięcy.